Foto: © Les 2 Musées de la Ville de Luxembourg, photo: Christof Weber
Den 10. August 1296 gëtt de Jang als eenzege Bouf vum Marguerite de Brabant an dem Henri VII, Grof vu Lëtzebuerg a spéideren däitsch-réimesche Keeser, gebuer. Duerch säi Bestietnes mam Elisabeth, der Duechter vum Wenzel II, am Joer 1311 gouf hie Kinnek vu Béimen. Nom Doud vu sengem Papp am Joer 1313 hëlt hien den Titel Grof vu Lëtzebuerg un. Mee opgrond vu sengem jonken Alter vun nëmme 17 Joer konnt hie sech der Wal zur Nofolleg vu sengem Papp als Keeser vum Räich awer net stellen. Hien ënnerstëtzt d‘Kandidatur vum Ludwig vu Bayern, dem spéidere Ludwig IV.
Fotoen: ©/ Christof Weber: Les 2 Musées de la Ville de Luxembourg, inv. 2001.1865, inv. 1990.86.
Obwuel hien de Ludwig am Kampf géint de Friedrich der Schöne, Herzog vun Éisträich, ënnerstëtzt, distanzéiert hie sech zu engem spéideren Zäitpunkt vun em, besonnesch ewéi de Keeser Ludwig sech am honnertjärege Krich (1337-1453) op d‘Säit vun den Englänner stellt.
De Johann von Böhmen, wéi de Jang déi Zäit nach genannt gouf, huet duerch seng Virfaren, zu deenen de Louis VI, Kinnek vu Frankräich, de Louis VII an d’Aliénor d’Aquitaine gehéieren, an duerch seng Ausbildung um franséischen Haff beim Philippe VI eng enk Verbindung zu Frankräich. Den däitschen Afloss vu sengem Papp senger Säit huet dozou geféiert, dass de Jang sech säi ganzt Liewe laang gefrot huet, wéi enger vun den zwou Muechten seng Loyalitéit gehéiert. Trotz allem vervollstännegt hie seng Ausbildung um franséischen Haff beim Philippe VI.
Wärend senger Regierungszäit zitt hien a méi ewéi ee Krich, ënner anerem géint d‘Litauer, d‘Russen an d‘Ungaren, fir der nëmmen e puer ze nennen. Et gëtt sech erzielt, dass hien d‘Grenze vum Kinnekräich Béimen a Richtung Norde geréckelt huet, andeems hien d‘Gebidder vun der Uewerlausitz (tëschent Sachsen a Polen) a Schleesien (eng Regioun déi sech haut iwwer Däitschland, Polen an der Tschechescher Republik erstreckt) annektéiert. Och grouss Deeler vun der Lombardei huet hien eruewert. Bei senge sëllegen Heldendote sinn der awer e puer ervir ze hiewen. 1322 dréit hien zur Victoire vum Ludwig vu Bayern zu Mühldorf bäi, an 1328 kämpft hien un der Säit vum franséische Kinnek géint d‘Flamänner. Am Joer duerno kënnt hien den däitschen Uerdensritter zu Hëllef.
E verschwenderesche Kinnek
De Jang regéiert Béime vun 1311 bis 1346. An dëser Zäit huet hien d‘Steieren am Kinnekräich, dat vun der Pescht verschount bliwwen ass, an d‘Luucht gesat. Schold ware seng exzessiv Ausgaben a seng grouss politesch Pläng, vun deenen der nëmme wéineg verwierklecht goufen. De béimeschen Adel steet him awer éischter feindséileg géintiwwer, am Géigesaz zu senger Fra, déi e gutt Verhältnis zum Adel pfleegt. Et ass dann och éischter seng Fra, déi mam béimeschen Adel d‘Land hanner de Kulissen regéiert, esou dass de Johann von Böhmen gréisstendeels als dapere Ritter duerch Europa reest.
Foto: © Les 2 Musées de la Ville de Luxembourg, inv. 2021.172
Och zu Lëtzebuerg verfollegt hien eng aktiv a käschtenintensiv Politik fir d‘Festungsmauere weider auszebauen an d‘Grofschaft territorial ze erweideren. Tëschent 1331 an 1332 gëtt hien de Grofschaften Durbuy, Laroche a Baaschtnech gewësse Privileegien a gëtt hinnen de Statut vu Stied. D‘Stad Lëtzebuerg erweidert hien andeems hien eng drëtt Stadmauer opriichte léisst.
Nom Doud vum Elisabeth, mat deem hie 7 Kanner hat, bestit hien d‘Beatrix de Bourbon, Meedche vum Louis Ier, dem Duc de Bourbon an dem Marie d‘Avesnes. Aus dësem Bestietnes geet ee Kand ervir, de Wenzel I, deen den Titel Duc de Luxembourg, de Brabant et de Limbourg dréit.
Dem Jang seng gréissten Innovatioun awer war d‘Foire de Luxembourg. Grondlag war eng Charta vum 20. Oktober 1340. „Ufänke soll se um Virowend vum Dag vum Hellege Bartholomäus an duerno, ouni Ënnerbriechung 8 Deeg daueren!“ Dat erkläert, firwat d‘Schueberfouer all Joer erëm de 24. August, dem Fest vum hellege Bartholomäus ufänkt. Den Numm Schueberfouer gouf wuel vun der éischter Plaz op där se ofgehale gouf, dem Helleg-Geescht-Plateau, ofgeleet. Do stoung deemools d‘Schuedbuerg. Vun dësem Numm ass et du weidergaangen an iwwer d‘Schuedbermiss ass et dunn zum haitegen Numm komm, d‘Schuebermëss, respektiv Schueberfouer. Esou muencher aner ee geet awer dovunner aus, datt Schueber sech vum däitsche Wuert „(Heu-)Schober“, enger iwwerdaachter Plaz fir d‘Hee, ofleet. Wou den Numm also genee säin Ursprong huet, dat kann haut wuel kee méi esou genee soen.
Et ass och am Joer 1340, wéi de Jang säin Aliicht duerch eng mëssgléckten Operatioun verléiert an hie säitdeem de Spëtznumm „de Blannen“ dréit. Hie stierft wärend der Schluecht vu Crécy am Joer 1346, wou hie mat Ketten un zwee vu senge Ritter gebonne géint d’Englänner kämpft. Déi zwee Ritter sollten hie beschützen an him soen, wou hie mat sengem Schwäert zouschloe soll. Seng Iwwerreschter goufen als éischt zu Lëtzebuerg an duerno zu Kastel-Staad an Däitschland bäigesat. Säit 1946 leie seng Iwwerreschter an der Krypta vun der Kathedral Notre-Dame an der Stad.